OpenEHR in de Nederlandse zorg: een essentieel fundament voor databeschikbaarheid

Steeds meer zorginstellingen raken overtuigd van het belang van open data. Medische informatie zit nu vaak nog vast in gesloten silo’s van bronsystemen, wat samenwerking, onderzoek en datagedreven zorg niet ten goede komt. De roep om een flexibeler en duurzamer alternatief groeit. Dat is waar openEHR in beeld komt: een internationale standaard die medische gegevens loskoppelt van de software waarin ze zijn opgeslagen. Zo kunnen zorginstellingen hun data eindelijk op eenzelfde manier gaan verzamelen, delen en hergebruiken – ook over regiogrenzen heen. ‘Met openEHR worden zorgdata toekomstbestendig,’ zegt Arnaud Poelman. ‘Het zorgt ervoor dat informatie die je vandaag registreert over twintig jaar nog steeds bruikbaar is, ook als de systemen of leveranciers in de tussentijd zijn veranderd.’

Hoewel openEHR en FHIR vaak in één adem worden genoemd, legt Arnaud uit dat ze elk een andere rol vervullen in de zorg-ICT. OpenEHR richt zich op de structuur en opslag van medische gegevens binnen systemen en bepaalt hoe data inhoudelijk wordt vastgelegd en bewaard, zodat die later altijd opnieuw te gebruiken is. FHIR gaat juist over de uitwisseling van die gegevens en zorgt ervoor dat informatie veilig en gestandaardiseerd van het ene zorgsysteem naar het andere kan reizen. ‘Het zijn dus twee standaarden die elkaar aanvullen,’ stelt Arnaud. ‘OpenEHR zorgt dat de inhoud klopt, en dankzij FHIR kun je die inhoud op de juiste manier verzenden. Samen vormen ze de bouwstenen voor écht interoperabele zorgdata.’

In de praktijk blijkt die interoperabiliteit op dit moment nog niet vanzelfsprekend. Zorginstellingen beschikken over enorme hoeveelheden data, maar zijn nog te vaak afhankelijk van hun leveranciers. ‘Ze kunnen zelf niet bouwen aan het systeem,’ licht Arnaud toe, ‘en leveranciers kunnen op hun beurt ook niet voor iedere klant specifieke dingen ontwikkelen – daarvoor zijn de systemen te groot en de klantgroepen te divers. Daardoor blijven zorginstellingen afhankelijk, terwijl ze juist meer grip willen en moeten hebben op hun eigen data.’

OpenEHR biedt voor dat probleem een structurele oplossing in de vorm van vendorneutrale data-opslag. Met andere woorden: zorginstellingen zijn met openEHR niet gebonden aan een bepaalde applicatieleverancier. ‘Vroeger hadden we één systeem, en daarin bouwden we oplossingen om gegevens uit te wisselen,’ zegt Arnaud. ‘Met openEHR draai je het om en richt je de architectuur van binnenuit zó in dat uitwisseling eenvoudiger wordt. Je bouwt dus eigenlijk een fundament voor databeschikbaarheid. Dat is niet alleen futureproof, maar ook buiten de zorg breed geaccepteerd als de moderne manier van data-architectuur.’

Op ziekenhuisniveau maakt openEHR het mogelijk om gegevens uit verschillende afdelingen en systemen op één uniforme manier vast te leggen, waardoor artsen en onderzoekers beter toegang krijgen tot actuele en betrouwbare informatie. En op regionaal niveau kunnen ziekenhuizen, huisartsen en VVT-instellingen gegevens eenvoudiger delen en hergebruiken, bijvoorbeeld bij proactieve zorgplanning en zorg in de laatste levensfase. ‘Dat is een intensieve vorm van zorg waarbij vaak een hele kring van zorgverleners betrokken is,’ vertelt Arnaud, ‘en dan is het cruciaal dat iedereen op basis van dezelfde informatie werkt – ook de patiënt en eventuele naasten. Met openEHR kun je die afspraken en voorkeuren in één gedeeld dossier vastleggen, ongeacht welk systeem iedereen gebruikt.’

Volgens Arnaud is de technologie zelf allang geen experiment meer. ‘Ik beschouw het technisch bewezen – het werkt. Kijk maar naar Londen en Catalonië; daar draaien ze al volledig op openEHR. De uitdaging zit hem dus niet zozeer in de techniek, maar vooral in de coördinatie: we willen niet dat elke regio het op zijn eigen manier gaat doen. Er is governance nodig om dit breed en duurzaam uit te rollen.’

Parallel daaraan ziet hij de beweging richting internationale standaarden als onvermijdelijk. ‘We hebben in Nederland iets te veel onze eigen dingen verzonnen, daar zijn we het allemaal wel over eens. We moeten naar internationale standaarden toe; in het kader van de European Health Data Space moeten zorginstellingen over een paar jaar kunnen uitwisselen zonder dat voor elke overdracht afzonderlijk toestemming nodig is, en aan FHIR-standaarden voldoen. Furore biedt daar nu al ondersteuning voor.’

Hoewel Furore vanzelfsprekend alle spelers kan helpen die met openEHR aan de slag willen, ligt de focus op dit moment vooral op regionale initiatieven. ‘Daar ligt de grootste behoefte,’ vertelt Arnaud. ‘En Furore is de ideale partner om dergelijke initiatieven te ondersteunen. We kennen de EPD-markt door en door, en we weten hoe de systemen in de praktijk worden gebruikt.’ Daardoor gaat de rol van Furore volgens Arnaud verder dan advies alleen: ‘Je kunt openEHR zien als een blokkendoos met modellen. Als je een oplossing gaat bouwen, moet je die modellen finetunen, je eigen versies maken en die vervolgens ook beheren. Ook daar ligt een rol voor ons. We weten niet alleen wát er moet gebeuren, maar ook hoe het moet, gebaseerd op onze jarenlange ervaring met datamodellering en het bouwen van Dataplatformen.’

De kracht van Furore ligt volgens Arnaud in de combinatie van diep inhoudelijke kennis en de slagkracht van het grotere Conclusion-netwerk. ‘Achter de zeventig man van Furore zitten duizenden mensen van Conclusion. Dat maakt ons flexibel én schaalbaar.’ Maar, zo merkt Arnaud terecht op, uiteindelijk draait openEHR om meer dan techniek. ‘Het is leuk om allerlei dingen te bedenken, maar het mag nooit het doel overstijgen. De zorgverlener op de werkvloer moet er profijt van hebben. Dáár doen we het voor.’

Conclusion RegioPulse, de vitale hartslag voor data in de regio. Furore Conclusion biedt met RegioPulse een een platform en ondersteuning voor regionale beschikbaarheid én uitwisseling van zorgdata. RegioPulse is gebaseerd op een open dataplatform volgens de internationale standaarden openEHR en FHIR, waarbij data en functionaliteiten gescheiden zijn. We werken met meerdere bewezen technologieplatformen zoals Better en CODE24. Een unieke samenwerking tussen partners met jarenlange ervaring in de zorg, specialistische kennis én een verbindende aanpak.