Medische laboratorium ICT en het ''Oei Ik groei'' fenomeen

“De labwereld is volop in beweging”, een veel gehoorde zin als het gaat om de ontwikkelingen in de medische laboratoria in Nederland. Zowel qua omvang als qua functie is er veel aan het veranderen. En zoals vaak met veranderende en sterk groeiende organisaties gaan deze veranderingen niet zonder slag of stoot.

De laboratoria veranderen door schaalvergrotingen, fusies en ontvlechtingen. Er treden  internationale partijen toe tot de nationale markt. Daarnaast zien we de  trend  van steeds groter wordende laboratoria (netwerken) die , zelfstandig of in samenwerking met anderen, meerdere diensten leveren en op die manier grote diagnostisch centra vormen. Vanuit deze vorm dienen ze als one-stop-shop voor verschillende klantgroepen zoals huisartsen, ziekenhuizen, instellingen maar ook overheden, zoals GGD’s, en commerciële partijen, denk bijvoorbeeld aan het “Testen voor toegang” tijdens de COVID pandemie. 

Deze organisatorische veranderingen hebben ook consequenties voor de manier waarop de ICT georganiseerd moeten worden. Waar “vroeger” meegelift kon worden op de ziekenhuisorganisatie of waar organisaties klein genoeg waren voor “de koffieautomaat methodiek”, vragen de huidige groeiende laboratoria om een stevige professionaliseringsslag op het gebied van ICT

Zo groeien organisatie en digitalisering hand in hand richting hun ambities. Bij een organische groei van een organisatie gebeurt dit vaak spontaan en in kleine stapjes. Door de “grote stappen” die in de lab wereld gezet worden, is deze groei meer een grote sprong.. En net zoals kinderen een groeicurve hebben die niet altijd in een rechte lijn verloopt, hebben bedrijven en organisaties ook een groeicurve. Greiner heeft hiervoor groeimodel ontwikkeld. Greiner onderscheidt een aantal groeifasen die steeds worden afgesloten met een management-crisis, deze zogenaamde management-crisis geeft inzicht in de noodzakelijke ontwikkeling om als organisatie verder te groeien.

Door de snelle groei, bevinden laboratoria en hun ICT teams zich tegelijkertijd, in verschillende crisismomenten. Dit uit zich vaak in weerstand en ontevredenheid.

Vragen als; wie zijn wij nu als organisatie en hoe nu verder? Lijken de chaos te versterken. Dat stelt de laboratoriumorganisaties voor de uitdaging; Hoe kunnen we uit deze crisismomenten komen?

Op de eerste plaats vraagt en professionaliseringsslag op het ICT landschap (de techniek en architectuur) een flink ontwikkeltraject. Niet meer alleen praktisch de touwtjes aan elkaar knopen maar bewuste architectuur ontwikkeling en werken aan een applicatie- en infrastructuurlandschap die de capaciteits- en flexibiliteitsvraag aan kan. Vervolgens kunnen laboratoria ook niet meer meeliften op ICT processen van hun ‘moeder’ ziekenhuis. Incident- Change-, en releasemanagement maar ook professioneel project- en portfoliomanagement zijn een minimale vereiste.
Tot slot vraagt verandering ook een gerichte aanpak aan de menskant. Hoe geven we het digitaal leiderschap invulling? Hoe werken we aan digitale vaardigheden van alle medewerkers en hoe zetten we moderne communicatie in zodat iedereen onderdeel wordt van de verandering?

Kortom een bewuste professionaliseringsaanpak gericht op ICT techniek, ICT werkprocessen en ICT organisatie-verandervermogen. Aan de hand van deze drie verschillende thema’s, delen wij in een aantal artikelen onze visie over zaken waarmee een laboratoria rekening moet houden in hun weg naar ICT professionalisering en groei.