Hertalingen in de zorg

Hoe ontstond het idee voor hertalingen in de zorg?

Sinds OpenAI ChatGPT voor het grote publiek beschikbaar stelde, is er veel over deze software te doen. In ons vorige trendrapport schreven we al over hoe de technologie werkt, welke kansen er liggen, maar ook welke uitdagingen er zijn. Eén van de uitdagingen die we toen noemden is het feit dat ChatGPT gaat voorspellen wat het volgende woord moet zijn. Het model zoekt woorden bij elkaar die ‘logisch’ bij elkaar horen, wat soms tot hilarische zinsconstructies kan leiden.  

Van dit nadeel heb je echter geen last als je het model vraagt om een bepaalde zin of een bepaald stuk tekst te vertalen of hertalen naar het niveau van iemand die laaggeletterd is of het niveau van een kind. Dat is wat Michiel Tebbes ontdekte toen hij dienst had op de spoedeisende hulp in het Slingeland Ziekenhuis en de cardioloog hem in medische taal vertelde wat er precies met zijn patiënt aan de hand was. Michiel: “Cardiologen gebruiken veel afkortingen. Ik wist precies wat hij zei, maar het kleinkind van deze patiënt was ook aanwezig en ik wilde het daarom graag uitleggen op een manier die opa en kleinkind beiden zouden begrijpen. Daarom tikte ik de medische zin van de cardioloog in ChatGPT en vroeg: hertaal dit voor een kind van vier. Het taalmodel kwam met zo’n lief verhaaltje, dat ook heel duidelijk was. Dat had ik zelf nooit op die manier kunnen bedenken.” 

Waarom zijn hertalingen nodig?

Zoals gezegd zijn in Nederland één op de zes mensen – in totaal 2,5 miljoen personen – laaggeletterd. Zij hebben moeite met lezen, maar ook met het begrijpen van complexe informatie. Terwijl zij natuurlijk wel de baas zijn over hun eigen lijf. Als ze ziek zijn worden ze soms gedwongen om een ingewikkelde beslissing te nemen. Je wilt dat ze dat goed geïnformeerd doen.

Daarnaast is het zo dat we met de stijgende zorgvraag en het dalende aantal werkenden de zorg anders moeten organiseren. Morgens Conclusion liet onderzoek doen naar toekomstscenario’s voor ziekenhuizen. Daaruit blijkt duidelijk dat als we niets veranderen aan de manier van werken, we afstevenen op een zorginfarct. We kunnen daarentegen ook maximaal inzetten op een digitale transformatie van de zorg. Dat vraagt dat we goed kijken naar hoe we taken organiseren. Michiel: “Weet je dat ik als arts ongeveer 70 procent van mijn tijd achter een computer zit?” Van de 30 procent tijd die hij besteedt aan overleg met collega’s en aan contact met de patiënt, gaat ook nog eens een deel op aan het hertalen van medische informatie. “Want met collega’s spreken we medisch jargon. Als ik daarna het gesprek heb met een patiënt, zijn mijn hersenen op de achtergrond continu aan het denken: hoe leg ik dit op een begrijpelijke manier uit? Dat kost tijd en mentale energie.”

Energie die je kunt besparen met automatische hertalingen. “Als arts voer je veel medische informatie in in het EPD. Die informatie wordt via patiëntenportalen ook beschikbaar gesteld aan de patiënt, die dat medische jargon niet spreekt. Hoe mooi zou het zijn als de patiënt gewoon een hertaling ziet op zijn eigen niveau?”

Je kunt ChatGPT ook gebruiken om te vertalen. Een functie die Michiel in het Slingeland Ziekenhuis regelmatig gebruikt bij asielzoekers die de SEH bezoeken en die hij miste toen hij nog in het ziekenhuis van Deventer werkte, een stad met een grote Turkse gemeenschap. “Het is natuurlijk superbelangrijk dat patiënten informatie in hun eigen taal krijgen. Dat geldt uiteraard voor mensen die de Nederlandse taal niet machtig zijn, maar ook voor immigranten die wel Nederlands spreken. Want het gaat in de zorg vaak om complexe informatie. Bovendien ervaren mensen stress, waardoor ze sowieso een groot deel van het gesprek niet onthouden.”

Met AI kun je bovendien een video maken van de geschreven tekst. Essentieel voor patiënten die analfabeet zijn, maar ook prettig om thuis aan je familie of vrienden te laten horen. Dan wordt iedereen op hetzelfde moment geïnformeerd en kun je beter overleggen voor welke behandeloptie je kiest.

De praktijk bij Rivas en Slingerland

Twee ziekenhuizen zetten nu concreet stappen om de patiëntenfolders te hertalen met behulp van ChatGPT: Rivas en Slingeland. Michiel: “De folders zijn geschreven door mensen met een medische achtergrond. Natuurlijk leven ze zich bij dat schrijven zoveel mogelijk in in de patiënt, maar desondanks wordt de informatie door veel patiënten toch als complex ervaren. En dat is ook logisch, artsen zijn geen communicatiespecialisten. Laat je een folder door een arts schrijven en hertalen door de communicatieafdeling, dan brengt dat ontzettend veel werk met zich mee. Dat is bij uitstek een taak die je door ChatGPT kunt laten uitvoeren.”

Hij noemt als voorbeeld de folder over een hersenschudding. “De oude brochure bestond uit circa 1500 woorden, de nieuwe uit slechts 500 woorden. Alle voor de patiënt essentiële informatie staat erin: wat is een hersenschudding? Waar moet ik op letten? Wanneer moet ik aan de bel trekken? Alle medische complexiteit is eruit gehaald, want dat leidde alleen maar af van de boodschap.” 

Vervolgstap 

De volgende stap die Michiel graag wil zetten, is het ontwikkelen van een plug-in die het mogelijk maakt om in het EPD een webbrowser op te starten om de vertaling te doen. “Als artsen het EPD moeten verlaten, dan maak je het te complex. Dan wordt het meer werk in plaats van minder. Het moet zo zijn dat wanneer een arts medische informatie invult in het EPD, er automatisch ook een hertaling voor de patiënt wordt gegenereerd”, zegt Michiel. “Dan kost het de arts geen energie meer en wordt de informatie voor de patiënt nog begrijpelijker.”